Bugün uşaqlar arasında tez-tez rast gəlinən diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozğunluğundan bəhs edəcəyik.

Hansı yaş dövrünə təsadüf edir?

Əlamətləri nələrdir?

Diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozğunluğu xroniki bir vəziyyətdir. Xüsusilə də uşaqlar arasında yayılan diqqət problemi adətən yetkinlik yaşına qədər davam edir.

Həddindən artıq aktiv olan uşaqlar digər uşaqlara nisbətən daim məşğul olmağa meyillidirlər. Onlar hər hansı bir işi sona çatdırmaqda da çətinlik çəkirlər.

Diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozğunluğunun çoxsaylı simptomları vardır, lakin hər uşaqda nisbətən fərqli əlamətlər ilə özünü biruzə verir. Simptomlar şəxsin yaşına, həyat fəaliyyətinə və ətraf mühitinə görə dəyişkəndir.  

Diqqət çatışmazlığının əlamətləri:

·        Gündəlik sadə tapşırıq və fəaliyyətləri yerinə yetirməkdə çətinlik çəkirlər

·        Zehni səy tələb edən işlərdən yayınırlar

·        Dərslərində tez-tez xırda səhvlərə yol verirlər

·        Uzunmüddətli prosesə uyğunlaşa bilmirlər

·        Hər hansı bir mövzu haqqında danışarkən sözlərini unudurlar

·        Tez-tez istifadə etdikləri əşyaları itirirlər və ya harda olduğunu xatırlamırlar

·        Qarşılıqlı söhbət zamanı diqqətləri yayınır, əksər hallarda yaxşı dinləyici deyillər

·        Plan qura, sistemli hərəkət edə bilmirlər, dağınıqdırlar

·        Detallara diqqət etməkdə çətinlik çəkirlər

Hiperaktivlik və impulsivliyin əlamətləri:

·        Başqalarının sözünü kəsir və sona qədər dinləməyi bacarmırlar

·        Daim hərəkətdə olur, özlərinə fərqli məşğuliyyətlər tapırlar

·        Eyni mühitdə uzun müddət qala bilmirlər

·        Sakit və səssiz qalmaqda çətinlik çəkirlər

·        Çox danışmağı xoşlayırlar

·        Məktəbdə parta arxasında əyləşməkdə çətinlik çəkirlər

·        Sıra gözləməyi bacarmırlar

Diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozğunluğu orta və ağır dərəcədə olduğu zaman uşaqların gündəlik fəaliyyətlərinə böyük təsir edir. Ətrafdakı insanlar və valideynlər üçün narahatlıq törədən hərəkətlər sərgiləyir və həddindən çox aktivlik göstərirlər.

Adətən dərslərində uğursuzluqlarla tez-tez üzləşirlər. Müəllimi dinləyə bilmədikləri üçün tapşırıqları unudur və ya dinləsələr belə anlamaqda çətinlik çəkirlər.

Belə olduğu halda valideynlər övladlarına qarşı səbrlə yanaşmalı və problemin hansı dərəcədə olduğunu, həll yollarını axtarmalıdırlar. Dəqiq diaqnoz üçün ilk öncə uşaq psixiatrına müraciət edilməlidir. Narahatlığın səbəblərini araşdırmaq üçün müəyyən metodlar vasitəsilə müayinə prosesi davam etdirilir.

Diaqnoz üçün daha ətraflı məlumat lazım gəldiyi halda uşağın müəllimləri və ya təlimçiləri ilə əlaqə saxlamaq faydalı üsullardan hesab edilir.

Diqqət edilməli məqamlardan biri də odur ki, sağlam uşaqların əksəriyyəti bir anda diqqətsiz, hiperaktiv və ya impulsiv ola bilirlər. Hətta yaşlı uşaqlarda və yeniyetmələrdə də diqqətin həcmi çox vaxt maraq səviyyəsindən asılı olur. Bu halları diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik pozğunluğu kimi dəyərləndirmək doğru deyil. Nəzərə almaq lazımdır ki, uşaqlar təbii olaraq daha enerjili və hərəkətlidirlər. Bunun üçün doğru yanaşma ilə övladlarınıza anlayış göstərməyiniz vacibdir.

 

Bir sonraki bloq yazımızda görüşmək ümidilə…